Η κρίση ιδιοκτησίας επιδεινώνεται στην Βόρεια Κύπρο: οι δικηγόροι ζητούν επείγουσες μεταρρυθμίσεις στη λειτουργία της TMK

Η κρίση που αφορά τα δικαιώματα ιδιοκτησίας στην Βόρεια Κύπρο επιδεινώνεται. Οι δικηγόροι προειδοποιούν ότι το τρέχον ρυθμιστικό σύστημα — κυρίως η Επιτροπή Ακινήτων (Taşınmaz Mal Komisyonu, TMK) — δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί στις ευθύνες του.

Σε δημοσίευση της Gündem Kıbrıs, οι δικηγόροι δήλωσαν ότι αυξάνεται ο αριθμός των διαφορών ιδιοκτησίας, ενώ η TMK είναι υπερφορτωμένη και δεν μπορεί να επεξεργάζεται τις αιτήσεις αποτελεσματικά. Ορισμένες αποφάσεις δημιουργούν επίσης νομικούς κινδύνους για ολόκληρο τον μηχανισμό αποζημιώσεων. Αφορμή για ένα νέο κύμα συζητήσεων αποτέλεσε η υπόθεση του Simon Aykut, ο οποίος κατηγορείται για παράνομη χρήση ελληνικής-κυπριακής ιδιοκτησίας στο βόρειο μέρος του νησιού. Τα δικαστικά στοιχεία δείχνουν ότι ο Aykut παραδέχτηκε μέρος των κατηγοριών, κάτι που, σύμφωνα με τους δικηγόρους, μπορεί να δημιουργήσει επικίνδυνο προηγούμενο για παρόμοιες υποθέσεις και να αποδυναμώσει τη νομική θέση της Βόρειας Κύπρου.

Ο δικηγόρος Ahmet Said Sayın επισήμανε ότι οι κρατικές αρχές ουσιαστικά αναγνώρισαν την ευπάθεια του συστήματος: πολλοί ιδιοκτήτες των βόρειων «λάχανων» (έγγραφα τίτλου ιδιοκτησίας) ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις με τις ιδιοκτησίες τους σε διεθνή δικαστήρια. Σύμφωνα με αυτόν, αν δεν ληφθούν μέτρα, η κρίση θα επιδεινωθεί. Ο Sayın τόνισε την ανάγκη για «επείγουσες μεταρρυθμίσεις που θα αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στην TMK και θα επιταχύνουν τη διαδικασία αποζημιώσεων».

Ο δικηγόρος Feyzi Hansel πρόσθεσε ότι η παραδοχή ενοχής του Aykut στα δικαστήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας αυξάνει την πίεση από το νότιο τμήμα του νησιού και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση διεθνών αγωγών κατά της Βόρειας Κύπρου. Τόνισε ότι η TMK πρέπει να γίνει πιο διαφανής και να προστατεύει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, αντί να τους αφήνει εκτεθειμένους σε νομικούς κινδύνους.

Ο συνάδελφός του Mustafa Asen επισήμανε το πρόβλημα της «ισοδύναμης ιδιοκτησίας» — ενός συστήματος κατά το οποίο η βόρεια περιουσία διανεμήθηκε στους Τουρκοκύπριους σε αντάλλαγμα για την περιουσία που άφησαν στο νότο. Σύμφωνα με αυτόν, αυτό το σύστημα συχνά οδηγεί σε άδικες αποφάσεις: «Η νομική ισότητα δεν σημαίνει δικαιοσύνη. Η απλή αποζημίωση δεν αποκαθιστά ιστορικές και ηθικές απώλειες».

Οι δικηγόροι επεσήμαναν επίσης τις οικονομικές δυσκολίες της TMK. Η επιτροπή αντιμετωπίζει έλλειψη προϋπολογισμού: μέρος των κεφαλαίων που προορίζονται για αποζημιώσεις κρατείται από το Υπουργείο Οικονομικών, προκαλώντας καθυστερήσεις στις πληρωμές. Ορισμένοι αιτούντες περιμένουν χρόνια για την επίλυση των υποθέσεών τους, παρόλο που τυπικά θεωρούνται εξετασμένες.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η TMK χρειάζεται εκτεταμένη μεταρρύθμιση — τόσο νομική όσο και οργανωτική. Πρέπει να αυξηθεί η χρηματοδότηση, να επιταχυνθεί η διαδικασία εκδίκασης υποθέσεων και να εφαρμοστούν οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο αναγνώρισε την TMK ως εσωτερικό μηχανισμό προστασίας των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας στη Βόρεια Κύπρο.

Οι δικηγόροι προειδοποιούν: εάν οι μεταρρυθμίσεις δεν εφαρμοστούν σύντομα, η εμπιστοσύνη στο θεσμό θα υπονομευτεί πλήρως και οι διαφορές ιδιοκτησίας ενδέχεται να εξελιχθούν σε διεθνείς συγκρούσεις και αγωγές κατά της Βόρειας Κύπρου.