Η ΕΕ σκοπεύει να αυξήσει τους φόρους στον καπνό έως 258 %: στην Κύπρο ανησυχούν για αύξηση του λαθρεμπορίου

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα σχέδιο οδηγίας για την απότομη αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα προϊόντα καπνού σε όλες τις χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου. Σύμφωνα με το έγγραφο, οι ειδικοί φόροι στα τσιγάρα για στριφτά μπορούν να αυξηθούν έως 258 %, στα κανονικά τσιγάρα έως 139 %, ενώ θα αυξηθούν επίσης οι φόροι στα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τις συσκευές θέρμανσης καπνού και τις σακούλες νικοτίνης.

Η πρόταση έχει προκαλέσει ανησυχία στην Κύπρο. Ο Ζαχάρης Μανιτάρας, εκπρόσωπος της Κυπριακής Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΚΕΒΕ), δήλωσε ότι παρά τους ευγενείς στόχους της μεταρρύθμισης — την προστασία της δημόσιας υγείας — μια τόσο απότομη αύξηση των ειδικών φόρων μπορεί να έχει αντίθετο αποτέλεσμα. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, αντί να μειωθεί η κατανάλωση προϊόντων καπνού, η Κύπρος κινδυνεύει να αντιμετωπίσει αύξηση του παράνομου εμπορίου. Ήδη σήμερα, σύμφωνα με τα δεδομένα του 2024, περίπου το 14 % των τσιγάρων και πάνω από το 50 % του καπνού στην αγορά του νησιού πωλούνται παράνομα.

Ο Μανιτάρας επεσήμανε ότι η Κύπρος, με τα γεωγραφικά της χαρακτηριστικά και τη «πράσινη γραμμή» μεταξύ βορρά και νότου, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στο λαθρεμπόριο. Πρότεινε στην κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει τη λεγόμενη ρήτρα ευελιξίας (flexibility clause), που προβλέπεται στο σχέδιο οδηγίας, για να εφαρμόσει σταδιακά τα νέα ποσοστά και να μετριάσει τον αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά.

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της ΚΕΒΕ, η αύξηση των φόρων θα επηρεάσει επίσης τα μικρά καταστήματα — περίπτερα και μίνι μάρκετ, για τα οποία η πώληση προϊόντων καπνού αποτελεί μια από τις βασικές πηγές εισοδήματος. Από το 2013 έχουν κλείσει πάνω από 600 περίπτερα στην Κύπρο, και τα νέα φορολογικά μέτρα μπορεί να επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία.

Η επιχειρηματική κοινότητα καλεί τις κυπριακές αρχές να αναλάβουν ενεργό ρόλο στις συζητήσεις στο πλαίσιο του Συμβουλίου της ΕΕ για Οικονομικά και Χρηματοοικονομικά (ECOFIN), προκειμένου να προστατεύσουν τα εθνικά συμφέροντα και να προτείνουν συμβιβαστικές λύσεις. Εάν η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εγκριθεί, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσαρμόσουν τα φορολογικά τους καθεστώτα τα επόμενα χρόνια.

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η απότομη αύξηση της τιμής του καπνού και των ηλεκτρονικών συσκευών καπνίσματος μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε αύξηση της παράνομης αγοράς αλλά και σε μείωση των φορολογικών εσόδων λόγω της πτώσης των νόμιμων πωλήσεων.