Η Κύπρος προειδοποιήθηκε για τον κίνδυνο μαζικής παρακολούθησης λόγω της πρωτοβουλίας «ChatControl»

Στην Κύπρο δημοσιεύτηκε ανοιχτή επιστολή με την οποία οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τεχνολογικές οργανώσεις καλούν τις αρχές της χώρας να μην στηρίξουν το ευρωπαϊκό έργο ChatControl — την πρωτοβουλία της ΕΕ για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο. Οι συντάκτες προειδοποιούν ότι τα προτεινόμενα μέτρα ενδέχεται να οδηγήσουν σε μαζική επιτήρηση και να υπονομεύσουν το δικαίωμα των πολιτών στο απόρρητο της ιδιωτικής αλληλογραφίας.

Το ChatControl είναι νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα υποχρέωνε τις διαδικτυακές πλατφόρμες και τις εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων να σαρώσουν αυτόματα όλα τα ιδιωτικά μηνύματα, τις φωτογραφίες και τα βίντεο των χρηστών για απαγορευμένο περιεχόμενο σχετιζόμενο με την εκμετάλλευση παιδιών. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ένα τέτοιο σύστημα δημιουργεί στην πράξη μια υποδομή ολικής παρακολούθησης, επιτρέποντας ακόμη και την ανάλυση κρυπτογραφημένων επικοινωνιών.

Η επιστολή απευθύνεται στον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Μάριος Χαρτσιώτης, στον Αναπληρωτή Υπουργό Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής Νικοδήμο Δαμιανού και στους κυπρίους ευρωβουλευτές. Το έγγραφο υπογράφτηκε από εκπροσώπους της ακαδημαϊκής κοινότητας, του τομέα της πληροφορικής και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των Next Generation Internet Zero, Cyprus University of Technology και 101.CY.

Οι συντάκτες τονίζουν ότι το ChatControl με την τρέχουσα μορφή του προβλέπει την ανάλυση όλων των μηνυμάτων των χρηστών, συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτικών αλληλογραφιών και αρχείων, ακόμη και σε εφαρμογές με ενεργοποιημένη κρυπτογράφηση end-to-end. Κατά την άποψή τους, αυτό δημιουργεί προϋποθέσεις για πλήρη έλεγχο της ιδιωτικής επικοινωνίας και παραβιάζει τις αρχές προστασίας δεδομένων που προβλέπονται από τη νομοθεσία της ΕΕ.

Στην επιστολή παρατίθεται η γνώμη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων (EDPB) και του Ευρωπαίου Εποπτικού Οργάνου για την Προστασία Δεδομένων (EDPS), τα οποία αξιολογούν το έργο ως «απερίσπαστο και ασύμβατο με τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών». Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ακόμη και με τις αναθεωρημένες διατυπώσεις 2024–2025, η πρωτοβουλία εξακολουθεί να ενέχει κινδύνους παρέμβασης στην ιδιωτική ζωή των χρηστών και αποδυνάμωσης της κρυπτογραφικής προστασίας των μηνυμάτων.

Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών καλούν την κυπριακή κυβέρνηση να:

— δηλώσει σαφώς ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα υποστηρίξει μέτρα που αποδυναμώνουν την end-to-end κρυπτογράφηση;

— διεξαγάγει ανοιχτές διαβουλεύσεις με εμπειρογνώμονες και την κοινωνία των πολιτών;

— επιδιώξει τροποποιήσεις που θα εγγυώνται την προστασία των επικοινωνιών και την αναλογικότητα των μέτρων.

Οι συντάκτες υπογραμμίζουν ότι η προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση παραμένει προτεραιότητα, αλλά ο στόχος αυτός πρέπει να επιτευχθεί μέσω εκπαίδευσης, πρόληψης και αποτελεσματικών εργαλείων έρευνας — όχι μέσω μαζικής σάρωσης ιδιωτικών μηνυμάτων.

Ορισμένες χώρες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Αυστρία και η Ολλανδία, έχουν ήδη δηλώσει δημόσια ότι δεν θα υποστηρίξουν το ChatControl στην τρέχουσα μορφή του λόγω της απειλής που ενέχει για τα συνταγματικά δικαιώματα. Στην Κύπρο, ωστόσο, σύμφωνα με τους υπογράφοντες, το ζήτημα εξακολουθεί να συζητείται χωρίς την απαιτούμενη διαφάνεια και συμμετοχή της κοινωνίας.