Στην Κύπρο ζητούνται άμεσα μεταρρυθμίσεις στους νόμους περί ανικανότητας και υποχρεωτικής ψυχιατρικής

Στις 8 Σεπτεμβρίου, στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής της Κύπρου, ακούστηκαν εκκλήσεις για άμεση αναθεώρηση της παρωχημένης νομοθεσίας σχετικά με την αναγνώριση προσώπων ως ανίκανων και τις διαδικασίες υποχρεωτικής ψυχιατρικής νοσηλείας. Νομικοί και βουλευτές επεσήμαναν συστημικά κενά που οδηγούν σε παραβιάσεις δικαιωμάτων και σε περιπτώσεις καταχρήσεων από συγγενείς που επιδιώκουν να αποκτήσουν έλεγχο επί της περιουσίας ευάλωτων ατόμων.

Ο καθηγητής Αχιλλέας Αιμιλιανίδης αναφέρθηκε σε αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου και στην έλλειψη πλήρους δικαστικού και ιατρικού ελέγχου κατά τον ορισμό υποχρεωτικής νοσηλείας. Ως παράδειγμα πρότεινε την υιοθέτηση ευρωπαϊκών και διεθνών πρακτικών — προγενέστερες οδηγίες και πληρεξούσια για τη λήψη αποφάσεων σε περίπτωση που ένα άτομο χάσει τη δικαιοπρακτική του ικανότητα.

Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, σημείωσε ότι οι διεθνείς συστάσεις παραμένουν ανεκπλήρωτες από το 2017 και εξέφρασε δυσαρέσκεια για την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των υπηρεσιών. Η βουλευτής Ρίτα Σούπερμαν παρουσίασε στοιχεία: από 1 Ιανουαρίου 2021 έως 30 Αυγούστου 2022 καταγράφηκαν 1.914 περιπτώσεις υποχρεωτικής νοσηλείας, εκ των οποίων οι 130 αφορούσαν ανηλίκους· επεσήμανε επίσης την έλλειψη προσωπικού και τα προβλήματα πρόσβασης σε φάρμακα σε ορισμένες κλινικές.

Η Αλεξάνδρα Ατταλίδου προειδοποίησε για τον κίνδυνο απάτης κατά την παράλληλη επεξεργασία νομοσχεδίων. Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και η Κυπριακή Ακαδημία πρότειναν την εκπόνηση σχεδίου τροποποιήσεων. Η Επιτροπή δεσμεύτηκε να ξεκινήσει άμεσα νομοθετικό έργο και να προωθήσει προτάσεις για την προστασία των δικαιωμάτων των ευάλωτων πολιτών. Για τους κατοίκους της Κύπρου αυτό σημαίνει ανάγκη ύπαρξης νομικής και ιατρικής τεκμηρίωσης (π.χ. πληρεξούσια, advance directives) και προσεκτική διαχείριση της περιουσίας των συγγενών.