Προβλήματα καπνιστών στην Κύπρο: Η MARC παρουσιάζει νέα έκθεση

Το πρακτορείο MARC δημοσίευσε νέα μελέτη που καταγράφει την κοινωνική καταδίκη της αγοράς τσιγάρων στις κατεχόμενες περιοχές. Στις ελεύθερες περιοχές το ποσοστό των καπνιστών παραμένει σταθερό, αλλά οι καταναλωτές όλο και πιο συχνά επιλέγουν εναλλακτικά προϊόντα καπνού, σύμφωνα με το Sigmalive και την έκθεση.

Όχι στο λαθρεμπόριο! Η έρευνα διεξήχθη κατόπιν παραγγελίας της Philip Morris Cyprus. Οι περισσότεροι Κύπριοι καταδικάζουν την αγορά καπνού από την ΤΔΒΚ ή το λαθρεμπόριο από τις κατεχόμενες περιοχές. Η γενική γνώμη: αυτοί οι αγοραστές είναι ανεύθυνοι και συμβάλλουν σε οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα στην αγορά καπνού.

Τα αποτελέσματα με τίτλο «Συνήθειες καπνίσματος, προβλήματα και η μεθεπόμενη μέρα» παρουσιάστηκαν στη Λευκωσία. Ομιλητές ήταν ο πρόεδρος της MARC S.A. Thomas Gerakis και ο Διευθύνων Σύμβουλος της Philip Morris Cyprus & Malta, Grigoris Kaberis.

Ένας στους τρεις καπνίζει, αλλά λιγότερα τσιγάρα. Πλέον, καπνίζουν το 32% των ενηλίκων — σχεδόν όπως το 2022. Καπνίζουν καθημερινά 21,6%, περιστασιακά 10,4%, πρώην καπνιστές 23,7%. Ο μέσος αριθμός τσιγάρων ανά άτομο μειώθηκε από 15 το 2023 σε 13 το 2025.

Οι εναλλακτικές κερδίζουν έδαφος. Οι χρήστες ηλεκτρονικών τσιγάρων και ατμοποιητών αυξήθηκαν στο 21,1% (από 16,2% το 2022). Το 54,4% των καπνιστών επιλέγει θερμαινόμενα προϊόντα καπνού (IQOS, Glo), 18,3% υγρά ηλεκτρονικά τσιγάρα, 15,9% συσκευές μίας χρήσης, 8,9% με κάψουλες, 0,6% σακουλάκια νικοτίνης (πρώτη φορά στο δείγμα).

Ο Kaberis σημείωσε ότι τα σακουλάκια είναι ήδη νόμιμα σε 14 χώρες της ΕΕ και σε πάνω από 45 άλλες, αλλά στην Κύπρο δεν ρυθμίζονται — απαιτούνται επειγόντως μέτρα προστασίας των καταναλωτών.

Οι καπνιστές θέλουν πληροφορίες. Μόνο το 22% αισθάνεται καλά ενημερωμένο για τις εναλλακτικές, το 37,4% σχεδόν τίποτα δεν ξέρει. Η πλειοψηφία ζητά σαφή δεδομένα για τιμή, χαρακτηριστικά και επιπτώσεις στην υγεία. «Η ενημέρωση είναι ζήτημα δημόσιας υγείας, όχι διαφήμισης», τόνισε ο Kaberis.

Το παράνομο εμπόριο παραμένει κρίσιμο. Το 80,4% δεν έχει αγοράσει ποτέ τσιγάρα από τις κατεχόμενες περιοχές, το 19,6% τουλάχιστον μία φορά. Το 65,5% θεωρεί τα μέτρα ανεπαρκή. Κύρια αποτελέσματα: πρόσβαση σε άγνωστη ποιότητα (27,8%), απώλεια εσόδων κράτους (18,3%), αύξηση οργανωμένου εγκλήματος (15,3%), αθέμιτος ανταγωνισμός (12,4%). Πάνω από 60% καταδικάζουν αυτούς τους αγοραστές ως εγωιστές που βλάπτουν τη χώρα. Μόνο το 11,4% τους θεωρεί συνετούς καταναλωτές, το 27,6% ουδέτεροι.

Φόροι και κίνδυνοι. Η Κύπρος είναι η μόνη διαιρεμένη χώρα στην Ευρώπη με δεκάδες χιλιόμετρα ασθενώς φυλασσόμενης ζώνης, γεγονός που διευκολύνει το λαθρεμπόριο. «Η απότομη αύξηση φόρων θα ενισχύσει το παράνομο εμπόριο», προειδοποίησε ο Kaberis, ζητώντας διαφοροποιημένη φορολόγηση ανάλογα με τη βλαπτικότητα. Το 61,4% πιστεύει ότι με την αύξηση των φόρων οι αγορές από την ΤΔΒΚ θα αυξηθούν. Το 48,7% υποστηρίζει φόρους με βάση τη βλαπτικότητα.

Έξι βασικά συμπεράσματα:

• Τρεις στους δέκα Κύπριους καπνίζουν.
• Δύο στους δέκα χρησιμοποιούν εναλλακτικά προϊόντα.
• Οκτώ στους δέκα δεν αγοράζουν από κατεχόμενες περιοχές.
• Επτά στους δέκα βλέπουν αδύναμο έλεγχο.
• Έξι στους δέκα υποστηρίζουν φόρους ανά βλαπτικότητα.
• Προτεραιότητα — ρύθμιση νέων προϊόντων.