Η ένταξη της Κύπρου στη ζώνη Σένγκεν αναβάλλεται τουλάχιστον έως το 2027

Η Κυβέρνηση της Κύπρου, η οποία προηγουμένως στόχευε στην ολοκλήρωση της διαδικασίας ένταξης στη ζώνη Σένγκεν έως το τέλος του 2026, τείνει όλο και περισσότερο στην άποψη ότι αυτό δεν θα είναι εφικτό. Το αποδεικνύουν οι πληροφορίες από υπεύθυνες πηγές και η αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης.

Παρόλο που ποσοτικά τα εμπόδια είναι σχετικά λίγα, τα περισσότερα από αυτά είναι δύσκολα στην υλοποίηση και απαιτούν σημαντικές δαπάνες. Μεταξύ των σοβαρότερων ζητημάτων είναι η διαχείριση των ροών προσφύγων και μεταναστών, η οποία παραμένει βασικό σημείο για τους ευρωπαϊκούς ελέγχους.

Μία από τις υποχρεωτικές προϋποθέσεις είναι η δημιουργία ενός κέντρου προ-απομάκρυνσης στην περιοχή Menoya, γνωστού ως «Limnes». Σύμφωνα με τη διοίκηση, μέρος του κέντρου θα είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, ενώ οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις προβλέπεται να ολοκληρωθούν μόνο την άνοιξη του 2026.

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η «Πράσινη Γραμμή», που διαιρεί την Κύπρο. Το νέο σύστημα αναγνώρισης που εγκαταστάθηκε κατά μήκος της γραμμής έχει μερικώς επιλύσει τα υπάρχοντα προβλήματα. Η Κυβέρνηση της Κύπρου θεωρεί την «Πράσινη Γραμμή» όχι ως εξωτερικό σύνορο της ΕΕ αλλά ως ειδικό καθεστώς, όπου ο έλεγχος των προσώπων γίνεται μέσω ταυτοποίησης και μέτρων ασφαλείας σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Διεξάγονται διαπραγματεύσεις για μια εξαίρεση που θα επέτρεπε την αποφυγή δημιουργίας αυστηρού συνόρου διατηρώντας παράλληλα την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας.

Άλλες εργασίες περιλαμβάνουν την ενίσχυση των ψηφιακών συστημάτων, τη βελτίωση του ελέγχου των θαλάσσιων συνόρων και την πλήρη ετοιμότητα του κέντρου υποδοχής μεταναστών. Όλα αυτά τα μέτρα θεωρούνται κρίσιμα σημαντικά. Μετά την εκπλήρωση των τεχνικών απαιτήσεων θα ακολουθήσει η πολιτική φάση της διαδικασίας, η οποία παραδοσιακά απαιτεί σημαντικό χρόνο.

Επιπλέον, η ένταξη στο Σένγκεν απαιτεί ομόφωνη έγκριση από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Ακόμη και μετά τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης, θα απαιτηθεί χρόνος για την προσαρμογή των διαδικασιών, την εκπαίδευση προσωπικού και την εφαρμογή νέων συστημάτων — σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αυτό θα διαρκέσει τουλάχιστον έξι μήνες.

Σε ευνοϊκή εξέλιξη, ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα για την ένταξη της Κύπρου στη ζώνη Σένγκεν μετατίθεται στο 2027. Ωστόσο, πολλά θα εξαρτηθούν από το πόσο γρήγορα θα εκπληρωθούν οι υπόλοιπες υποχρεώσεις και πώς οι ευρωπαϊκοί εμπειρογνώμονες θα αξιολογήσουν την ποιότητα της προετοιμασίας.

Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη διαθέσει πάνω από 292 εκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση της ψηφιακής υποδομής, την κατασκευή του κέντρου προ-απομάκρυνσης και την ενίσχυση της θαλάσσιας ασφάλειας. Αυτά τα κεφάλαια έχουν σκοπό να βοηθήσουν την Κύπρο να καλύψει τα τεχνολογικά και υποδομικά κενά.