Τα Χριστούγεννα στην Κύπρο — παραδόσεις, έθιμα, αγορές και ιστορία

Τα Χριστούγεννα στην Κύπρο είναι μία από τις πιο ζεστές και αγαπημένες γιορτές του χρόνου. Συνδυάζουν αρχαίες ορθόδοξες παραδόσεις, λαϊκά έθιμα, ζεστά οικογενειακά δείπνα και ατμόσφαιρα μαγείας. Παρά το ήπιο κλίμα, στο νησί μπορεί κανείς να αισθανθεί το αληθινό πνεύμα του χειμώνα — με χριστουγεννιάτικες αγορές, κάλαντα και ακόμη και χιόνι στα βουνά του Τροόδους.

Σε αυτό το υλικό συγκεντρώνονται τα βασικά στοιχεία για τα Χριστούγεννα στην Κύπρο — από την ιστορία και τα πνευματικά τελετουργικά έως τα χωριάτικα έθιμα και τις χειμερινές διασκεδάσεις.

• Ιστορία των εορτασμών
• Ορθόδοξα Χριστούγεννα στην Κύπρο
• Χριστουγεννιάτικες και Πρωτοχρονιάτικες παραδόσεις
• Χριστουγεννιάτικες αγορές
• Χιόνι και χειμερινές διακοπές στα βουνά του Τροόδους
• Συχνές ερωτήσεις για τα Χριστούγεννα

Ιστορία των εορτασμών

Στην Κύπρο τα Χριστούγεννα γιορτάζονται στις 25 Δεκεμβρίου — την ίδια μέρα με τους Καθολικούς, καθώς η Κυπριακή Ορθόδοξη Εκκλησία ακολουθεί το Νεοϊουλιανό ημερολόγιο. Αυτό την ξεχωρίζει από την Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, όπου τα Χριστούγεννα γιορτάζονται στις 7 Ιανουαρίου με το παλαιό στυλ.

Η εορταστική περίοδος στο νησί ξεκινά πολύ πριν τα Χριστούγεννα και διαρκεί μέχρι τις 6 Ιανουαρίου, οπότε εορτάζεται η Θεοφάνεια. Από τα τέλη Νοεμβρίου οι δρόμοι γεμίζουν χριστουγεννιάτικα στολίδια, γιρλάντες, οι βιτρίνες των καταστημάτων διακοσμούνται με θεματικές συνθέσεις και οι πόλεις φωτίζονται.

Τα Χριστούγεννα ως μεγάλη γιορτή εμφανίστηκαν στην Κύπρο σχετικά πρόσφατα. Για μεγάλο διάστημα η πιο σημαντική χειμερινή εκδήλωση ήταν η Πρωτοχρονιά και η πιο σημαντική θρησκευτική γιορτή ήταν το Πάσχα. Ωστόσο, με την έλευση της βρετανικής διοίκησης και υπό την επίδραση της Ευρώπης, τα Χριστούγεννα έγιναν αναπόσπαστο μέρος της κυπριακής κουλτούρας.

Σύμφωνα με τις αναμνήσεις των παλαιών κατοίκων, παλιότερα οι οικογένειες ζούσαν ταπεινά: σχεδόν δεν δίνονταν δώρα και τα χριστουγεννιάτικα στολίδια εμφανίζονταν μόνο στα σπίτια ξένων. Με τον καιρό οι παραδόσεις άλλαξαν — σήμερα τα χριστουγεννιάτικα δέντρα και οι γιρλάντες στολίζουν σχεδόν κάθε σπίτι, και οι πόλεις λάμπουν με φωτεινά στολίδια και μουσικές εκδηλώσεις.

Ορθόδοξα Χριστούγεννα στην Κύπρο

Τα Χριστούγεννα στην Κύπρο είναι μία από τις πιο σημαντικές ορθόδοξες γιορτές του χρόνου. Παραμονή της 25ης Δεκεμβρίου οι κάτοικοι σπεύδουν στη νυχτερινή λειτουργία, που συμβολίζει την πνευματική ανανέωση και ενώνει γενιές πιστών.

Οι εκκλησίες γεμίζουν με ήχους βυζαντινών ύμνων, άρωμα λιβανιού και απαλό φως κεριών. Η ατμόσφαιρα της χριστουγεννιάτικης λειτουργίας είναι ιδιαίτερη — μεταφέρει σε έναν κόσμο όπου η πίστη και τα αρχαία τελετουργικά ζουν σε αρμονία και ηρεμία.

Τα μοναστήρια της Κύπρου παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στους εορτασμούς. Οι λειτουργίες γίνονται με τρόπο Αγίου Όρους και μπορεί να διαρκέσουν μέχρι το ξημέρωμα. Για τους πιστούς είναι χρόνος ησυχίας, προσευχής και καθαρισμού της ψυχής. Ακόμη και όσοι δεν είναι πολύ θρησκευόμενοι, αναφέρουν ότι η επίσκεψη σε μοναστήρι τη νύχτα των Χριστουγέννων αφήνει βαθιά εντύπωση.

Τα πιο γνωστά μοναστήρια όπου γίνονται οι εορταστικές λειτουργίες: Αγίου Ηρακλειδίου (Λευκωσία), Μαχαιράς και Παναγία Αμιρού (Λεμεσός).

Μετά τη λειτουργία, οι Κύπριοι συγκεντρώνονται με την οικογένεια. Παραδοσιακά σερβίρεται σούπα αυγολέμονο (σε ζωμό κοτόπουλου με αυγό, λεμόνι και ρύζι), ψητό κρέας, γλυκά και φυσικά Βασιλόπιτα με νομίσμα στο εσωτερικό — σύμβολο τύχης για όλο το έτος.

Χριστουγεννιάτικες και Πρωτοχρονιάτικες παραδόσεις

Στην Κύπρο έχουν διατηρηθεί πολλά παλιά έθιμα που σχετίζονται με τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Πολλά από αυτά έχουν τις ρίζες τους σε αρχαίες πίστεις και εξακολουθούν να διατηρούνται με ζεστασιά στα χωριά.

Διακόσμηση σπιτιών και σκαφών

Τα σπίτια διακοσμούνται με στεφάνια από κλαδιά έλατου και ελιάς, γιρλάντες και φιγούρες. Στις παραθαλάσσιες περιοχές υπάρχει ένα μοναδικό έθιμο — η διακόσμηση των σκαφών. Αυτό αποτελεί σύμβολο ευλογίας για τους ναυτικούς και προστασίας από καταιγίδες.

Κάλαντα

Στις 24 και 31 Δεκεμβρίου τα παιδιά πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι, τραγουδούν κάλαντα και ρωτούν: «Να τα πούμε;». Ανταμοιβή τους είναι καρύδια, γλυκίσματα ή νομίσματα. Αυτό το έθιμο είναι ιδιαίτερα αγαπητό στα χωριά, όπου τα κάλαντα ακούγονται σχεδόν σε κάθε σπίτι.

«Καλάντα» και Θεοφάνεια

Στις 6 Ιανουαρίου οι ιερείς περνούν από τα σπίτια των ενοριτών, ραντίζοντάς τα με αγιασμό και εύχονται ευημερία για το νέο έτος. Αυτό το έθιμο ονομάζεται «καλάντα».

Βασιλόπιτα — γλυκό της τύχης

Την 1η Ιανουαρίου σερβίρεται η Βασιλόπιτα με ένα νομίσμα μέσα. Θεωρείται ότι όποιος το βρει θα είναι τυχερός και ευνοημένος όλο το χρόνο.

• Διαβάστε περισσότερα για τη Βασιλόπιτα και τη συνταγή της

Λουκουμάδες και καλικαντζαραίοι

Οι λουκουμάδες είναι παραδοσιακά γλυκά με μέλι. Κατά την παράδοση, αν ρίξεις μερικούς λουκουμάδες στην σκεπή, θα διώξουν τους καλικαντζαραίους — τα πονηρά πνεύματα που εμφανίζονται τις χειμερινές νύχτες.

Θεοφάνεια και σταυρός στη θάλασσα

Την ημέρα της Θεοφάνειας, 6 Ιανουαρίου, ο επίσκοπος ρίχνει ξύλινο σταυρό στη θάλασσα και οι νέοι άνδρες βουτούν για να τον πιάσουν. Όποιος τον πιάσει πρώτος θεωρείται ευλογημένος. Περισσότερα για αυτό το έθιμο διαβάστε εδώ.

Ελιές και μαντείες

Μαντεία με ελιά: Είναι πολύ δημοφιλές για τα κορίτσια να μαθαίνουν το μέλλον τους στα θέματα αγάπης χρησιμοποιώντας κλαδί ελιάς. Το κλαδί τοποθετείται στη φωτιά με την ερώτηση: «Θα με αγαπήσει (όνομα) φέτος;». Αν το κλαδί πηδήσει στα κάρβουνα, η απάντηση είναι «ναι». Αν όχι, οι ντόπιοι λένε ότι μπορείς να δοκιμάσεις απεριόριστα με διαφορετικά ονόματα. Ίσως κάποιος να αγαπήσει τελικά. Πολύ πρακτική μαντεία, καθώς οι πιθανότητες για το κορίτσι είναι αμέτρητες.

Καθαρισμός με ελιά: τα Χριστούγεννα σχεδιάζεται ένας σταυρός στον αέρα με κλαδί ελιάς και καίγεται για να καθαριστεί το σπίτι από αρνητικότητα και φθόνο.

Γουρουνάκι στο κρασί

Παραδοσιακή συνήθεια: 2–3 ημέρες πριν τα Χριστούγεννα, το κρέας νεαρού γουρουνιού μουλιάζεται σε κρασί, αλάτι και κόλιανδρο, κρεμιέται πάνω από τη φωτιά για αρωματικό κάπνισμα και στη συνέχεια σερβίρεται στο εορταστικό τραπέζι. Θεωρείται ότι φέρνει αφθονία και δυνατούς οικογενειακούς δεσμούς στο σπίτι.

Plumizun — χριστουγεννιάτικα χρήματα

Την ημέρα της Θεοφάνειας 6 Ιανουαρίου, τα παιδιά πηγαίνουν σε παππούδες και γιαγιάδες με κάποια δημιουργική εργασία — μπορεί να είναι ανάγνωση ποιημάτων, τραγούδι, ζωγραφική ή χειροποίητο δώρο. Σε αντάλλαγμα, οι παππούδες παραδοσιακά δίνουν ένα καλό χρηματικό δώρο στα εγγόνια τους.

Χριστουγεννιάτικες αγορές

Τα χριστουγεννιάτικα χωριά και οι αγορές είναι σημαντικό μέρος των κυπριακών εορτών. Τον Δεκέμβριο οι δρόμοι και οι πλατείες μετατρέπονται σε παραμυθένιες πόλεις με μουσική, άρωμα κανέλας και ζεστό κρασί. Εκεί γίνονται εργαστήρια χειροτεχνίας, συναυλίες, γευσιγνωσίες και παιδικές δραστηριότητες.

Δημοτικά χωριά

Από 23 Δεκεμβρίου έως 6 Ιανουαρίου λειτουργούν επίσημα χριστουγεννιάτικα χωριά — για παράδειγμα, στα Πλάτρες, Κακοπέτρια και Φικάρδου. Ο πλήρης κατάλογος χωριών για τα έτη 2025–2026 είναι διαθέσιμος εδώ.

Ιδιωτικές αγορές

Σ’ όλο το νησί πραγματοποιούνται και ιδιωτικές εκδηλώσεις: αγορές σε βοτανικούς κήπους, πολιτιστικά κέντρα, παραλίες και ακόμη και σε καφέ. Από τις δημοφιλείς:

• Handmade in Cyprus
• Χριστουγεννιάτικη αγορά στο Πύργο
• Φεστιβάλ CyHerbia
• Χριστουγεννιάτικη αγορά στο Prozac
• Φεστιβάλ Xmas Fest στη Λεμεσό
• Χριστουγεννιάτικη αγορά στα Πλάτρες

Χιόνι και χειμερινές διακοπές στα βουνά του Τροόδους

Η Κύπρος μπορεί να εκπλήξει ακόμη και τον χειμώνα. Παρά το ήπιο μεσογειακό κλίμα, οι κορυφές του Τροόδους τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο καλύπτονται με χιόνι. Εκεί μπορείτε να κάνετε σκι, να ξεκουραστείτε σε σαλέ με τζάκι και να απολαύσετε τη θέα των χιονισμένων κυπριακών πεύκων.

Δημοφιλή χωριά για χειμερινές διακοπές — Πλάτρες, Κακοπέτρια και Πρόδρομος. Αν σχεδιάζετε ταξίδι κατά τις εορταστικές ημέρες, κλείστε έγκαιρα τη διαμονή σας: τα ορεινά ξενοδοχεία γεμίζουν πολύ πριν από την Πρωτοχρονιά και τα Χριστούγεννα.

Συχνές ερωτήσεις για τα Χριστούγεννα στην Κύπρο

Πότε γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στην Κύπρο;
25 Δεκεμβρίου — επίσημη ημερομηνία γιορτής των Χριστουγέννων.

Ποια η διαφορά των Κυπριακών Χριστουγέννων από τα Ρωσικά;
Η Εκκλησία της Κύπρου ακολουθεί το Νεοϊουλιανό ημερολόγιο, επομένως τα Χριστούγεννα γιορτάζονται στις 25 Δεκεμβρίου και όχι στις 7 Ιανουαρίου, όπως στη Ρωσία.

Πόσο διαρκεί η εορταστική περίοδος;
Από τα τέλη Νοεμβρίου έως τις 6 Ιανουαρίου — με χριστουγεννιάτικες αγορές, λειτουργίες και εορτασμό της Θεοφάνειας.

Μέχρι τι ώρα λειτουργούν οι αγορές;
Οι δημοτικές έως τις 21:00, οι ιδιωτικές έως τα μεσάνυχτα.

Ακολουθήστε το Instagram και το Telegram μας, για να μην χάσετε νέα για τα χριστουγεννιάτικα γεγονότα και τις χειμερινές παραδόσεις της Κύπρου!