Grecja zamyka setki szkół z powodu krytycznego kryzysu demograficznego

W obliczu gwałtownego spadku liczby urodzeń i odpływu młodzieży Grecja przygotowuje się do zamknięcia setek szkół, mierząc się z systemowymi zmianami zagrażającymi trwałości infrastruktury społecznej.

Ile szkół nie zostanie otwartych

W roku szkolnym 2025–2026 zawieszeniu ulegnie działalność 721 z 13 478 szkół, w tym 324 szkół podstawowych i 358 przedszkoli. Decyzja została podjęta z powodu niemożności zebrania minimalnej liczby uczniów — mniej niż 15 na szkołę.

Według danych Ministerstwa Edukacji liczba uczniów spadła do około 1,21 mln, czyli o ponad 150 000 mniej niż w latach 2018–2019. W niektórych obszarach wiejskich i odległych wyspach dzieci czasem muszą pokonywać do 80 km dziennie, aby dotrzeć do szkoły.

Przyczyny demograficzne

Korzenie kryzysu są głębokie: współczynnik dzietności spadł do około 1,3 dziecka na kobietę, znacznie poniżej poziomu zastępowalności (2,1). Spadek liczby młodych ludzi wynika z konsekwencji kryzysu zadłużeniowego, masowej emigracji i starzenia się populacji.

Financial Times informuje, że 766 szkół, co stanowi ponad 5% placówek edukacyjnych, zawiesi działalność. Liczba uczniów szkół podstawowych zmniejszyła się od 2018 roku o 111 000 (−19%).

Oświadczenia władz i ekspertów

Minister Edukacji Sofia Zacharaki stwierdziła, że „sale lekcyjne odzwierciedlają nasze oddziały położnicze”, a spadek liczby urodzeń trwa od dziesięcioleci. W wioskach i odległych wyspach, gdzie liczba szkół jest krytycznie niska, wprowadzane są wyjątki: dopuszcza się otwarcie szkoły dla minimalnej liczby uczniów, np. na wyspie Pserimos, gdzie szkoła wznowi działalność dla 5 uczniów.

Eksperci są jednak przekonani, że same bodźce finansowe nie rozwiążą problemu. Nawet bogate państwa opieki społecznej w Europie (np. Dania i Szwecja) nie były w stanie zwiększyć dzietności do poziomu zastępowalności pokoleń.

Konsekwencje i perspektywy długoterminowe

Zmiany w liczbie urodzeń i zgonów zagrażają nie tylko obecnemu, ale i przyszłemu pokoleniu: spadek liczby uczniów prowadzi do zamykania szkół, ogranicza dostęp do edukacji, szczególnie w odległych regionach, i zwiększa nierówności społeczne i ekonomiczne.

W ramach Krajowego Planu Demograficznego Grecja wcześniej ogłosiła inwestycje w wysokości 20 mld euro do 2035 roku w celu stymulowania dzietności — w tym świadczenia pieniężne i ulgi podatkowe. Obecnie kraj wydaje około 1 mld euro rocznie na takie działania, ale efekt pozostaje ograniczony.

Podsumowanie

W roku szkolnym 2025–2026 zostanie zamkniętych 721 szkół (324 podstawowe, 358 przedszkoli).

Liczba uczniów spadła od 2018 roku co najmniej o 150 000 — obecnie około 1,21 mln.

Wskaźnik dzietności spadł do ~1,3 dziecka na kobietę, jeden z najniższych w UE.

Władze podejmują działania, ale eksperci twierdzą, że potrzebne są poważniejsze zmiany.