Badanie prowadzone przez cypryjskiego profesora daje nadzieję w walce z białaczką

Cypryjski profesor Grigoris Vasiliou kierował międzynarodowym badaniem, które rzuciło światło na przyczyny związanej z wiekiem predyspozycji do klonalnej hematopoezy oraz szeregu chorób krwi. Naukowcy odkryli, że skracanie telomerów — ochronnych „czapeczek” na końcach chromosomów — odgrywa kluczową rolę w rozwoju mutacji związanych z nowotworami krwi.

Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Nature Genetics. Odkrycie to pomaga wyjaśnić długoletnią zagadkę biologiczną i otwiera drogę do opracowania celowanych metod profilaktyki i leczenia poważnych schorzeń, takich jak ostre białaczki i zespoły mielodysplastyczne.

Klonalna hematopoeza to proces, w którym zmutowane komórki krwi stopniowo się rozmnażają, tworząc dominujący klon. Często poprzedza to rozwój stanów złośliwych, w tym zespołów mielodysplastycznych i ostrej białaczki szpikowej.

Badając prawie pół miliona uczestników UK Biobank, naukowcy odkryli, że osoby z genetycznie krótkimi telomerami mają większe prawdopodobieństwo wystąpienia mutacji w genach odpowiedzialnych za transkrypcję (takich jak SF3B1, SRSF2, U2AF1) oraz w genach PPM1D i TERT. Mutacje te dają starzejącym się komórkom przewagę w przeżyciu, kompensując skracanie telomerów. Jednak z czasem może to prowadzić do dalszego rozprzestrzeniania się mutacji i rozwoju poważnych chorób krwi.

Według profesora Vasiliou, skracanie telomerów napędza selekcję komórkową w starzejącej się krwi. Mutacje związane z czynnikami transkrypcyjnymi „utrzymują” stare komórki, hamując naturalny spadek ich funkcji. Jednak ta pozorna przewaga może stać się czynnikiem wywołującym transformację nowotworową.

Odkrycie to uważane jest za ważny krok w onkohematologii, ponieważ wyznacza nowy cel terapeutyczny — ingerencję w mechanizmy stabilizacji telomerów. Przyszłe leki skierowane na te procesy mogą stać się skutecznym narzędziem profilaktyki i leczenia nowotworów krwi u starszych pacjentów.

Jak zauważył dr Matthew MacLoughlin, współautor badania: „To badanie pokazuje całe życie wpływ dynamiki telomerów na zdrowie krwi i ryzyko nowotworów. Zrozumienie tej zależności daje nową, potężną strategię walki i zapobiegania różnym formom białaczki.”