Na Cyprze może zostać zaostrzona kontrola transakcji nieruchomości z udziałem obcokrajowców

Specjalny raport Najwyższej Izby Kontroli Cypru „Kontrola nabywania nieruchomości przez cudzoziemców” ujawnił poważne luki w ustawodawstwie i systemie nadzoru nad takimi transakcjami.

Z raportu wynika, że w 2024 roku cudzoziemcy uczestniczyli w 27,35% wszystkich transakcji nieruchomości na Cyprze. Jednak audytorzy podkreślają, że liczba ta jest w rzeczywistości zaniżona, ponieważ nie uwzględnia zakupów dokonywanych przez spółki z zagraniczną kontrolą lub interesami.

Ustawodawstwo kraju pozwala cudzoziemcom nabywać nieruchomości tylko w określonych celach – mieszkaniowych, komercyjnych lub przemysłowych – z ograniczeniami co do rodzaju i liczby obiektów. Jednak od 2011 roku, po dostosowaniu prawa do standardów UE, ograniczenia te nie dotyczą firm zarejestrowanych w krajach UE, nawet jeśli są faktycznie kontrolowane przez kapitał zagraniczny. Dodatkowym czynnikiem była dyrektywa z 2013 roku, która nadała transakcjom nieruchomości inwestycyjny charakter, zwiększając ich komercyjne wykorzystanie. W raporcie podkreślono, że wprowadzenie takich zasad bez zmian legislacyjnych rodzi wątpliwości prawne.

Najwyższa Izba Kontroli wskazała szereg poważnych problemów:

• brak obiektywnych kryteriów oceny sytuacji finansowej nabywców;
• weryfikacja pochodzenia środków jest powierzchowna;
• system ewidencji „Obcokrajowcy” ma istotne braki techniczne i wymaga modernizacji;
• brak kontroli nad dalszym wykorzystaniem nieruchomości i przestrzeganiem deklarowanych celów jej nabycia.

Audytorzy zauważają, że obowiązujące ograniczenia mają charakter formalny i łatwo je obejść poprzez firmy zarejestrowane w UE lub schematy finansowania zewnętrznego. W rezultacie państwo nie dysponuje wiarygodnymi danymi o faktycznej wielkości nieruchomości kontrolowanej przez cudzoziemców.

W raporcie Najwyższa Izba Kontroli zaleca opracowanie nowej strategii regulacyjnej uwzględniającej interesy ekonomiczne, geopolityczne i strategiczne kraju. Proponuje się również aktualizację ustawodawstwa, dostosowanie go do norm UE, przy jednoczesnym wprowadzeniu bardziej rygorystycznych mechanizmów kontroli i przejrzystości zarówno na etapie zakupu, jak i dalszego użytkowania nieruchomości.

Podkreśla się również, że w wielu krajach UE istnieją już ograniczenia dotyczące nabywania nieruchomości przez cudzoziemców ze względów bezpieczeństwa narodowego, porządku publicznego i ochrony interesów społeczeństwa. Na Cyprze takich środków obecnie nie ma, co stwarza dodatkowe ryzyka w zakresie nadzoru rynku.