Lekarze przypomnieli o środkach ostrożności podczas upałów

Fala upałów staje się teraz codziennym tematem: zdarza się coraz częściej, jest bardziej intensywna i trwa dłużej. Wysokie temperatury odnotowuje się jednocześnie w różnych częściach świata, w tym na odległych kontynentach — Ameryce i Europie, — obejmując coraz szersze obszary.

Upały występują nawet w regionach, gdzie wcześniej były rzadkością. Wyraźnym przykładem jest Europa w tym roku. Średnia liczba dni z ekstremalnymi upałami wzrosła z 20 w 1979 roku do 143 w 2019 roku.

Środowisko naukowe prawie jednogłośnie łączy te zmiany z kryzysem klimatycznym. Teraz ekstremalne upały to nowa, być może nieodwracalna rzeczywistość, z którą musi się zmierzyć ludzkość. Temperatury, które wcześniej uważano za anomalne, będą się powtarzać i nasilać, bijąc nowe rekordy oraz powodując ofiary w ludziach i poważne skutki gospodarcze, społeczne i polityczne.

Jeszcze przed końcem obecnego lata fale upałów, susze i pożary lasów pochłonęły wiele istnień ludzkich w Europie i innych regionach świata.

Aby przeciwdziałać skutkom upałów, konieczne są:

• Indywidualne środki ochrony przed wysokimi temperaturami (radzenie sobie z objawami)
• Wspólne działania mające na celu usunięcie przyczyny — kryzysu klimatycznego

Najważniejszym zadaniem jest ochrona życia i zdrowia ludzi, co wymaga znajomości metod ochrony.

Co dzieje się z organizmem podczas silnych upałów?

Organizm chłodzi się przez pocenie. Pot, parując, odprowadza ciepło z ciała. Jednak przy wysokiej temperaturze i wilgotności ten mechanizm jest zaburzony i ciało nie jest w stanie skutecznie się schłodzić, co prowadzi do przegrzania.

Największe ryzyko upałów dotyczy:

• Dzieci poniżej 4 roku życia
• Osób starszych (powyżej 65 lat)
• Sportowców
• Osób spożywających alkohol
• Przyjmujących leki (diuretyki, środki uspokajające, leki przeciwnadciśnieniowe)
• Osób przewlekle chorych (choroby sercowo-naczyniowe, płucne i wątroby, zaburzenia funkcji tarczycy, cukrzyca, otyłość)

Podczas silnych upałów rozwija się hipertermia — podwyższenie temperatury ciała. Już przy 37,3 °C i wyżej mogą wystąpić nieprzyjemne objawy:

• Skurcze mięśni spowodowane utratą elektrolitów
• Wyczerpanie cieplne: osłabienie, przyspieszone tętno, nudności, zawroty głowy
• Podrażnienie skóry
• Stres cieplny (szczególnie u osób pracujących na otwartej przestrzeni)

Temperatura ciała powyżej 40 °C może wywołać udar cieplny — niebezpieczny stan, który może prowadzić do uszkodzenia mózgu i narządów wewnętrznych.

Objawy udaru cieplnego:

• Skurcze
• Zawroty głowy
• Zaburzenia świadomości
• Ból głowy
• Nudności
• Gorąca, sucha skóra
• Przyspieszone oddychanie
• Słaby puls

W ciężkich przypadkach mogą wystąpić:

• Zniszczenie mięśni
• Ostra niewydolność nerek
• Niewydolność oddechowa
• Arytmie serca
• Koma

Śmiertelność przy udarze cieplnym może sięgać 25%.

Co robić przy udarze cieplnym:

• Natychmiast wezwać pomoc medyczną
• Przenieść poszkodowanego w cień
• Ochłodzić ciało wodą lub przez polewanie
• Założyć zimne okłady na pachwiny i pachy
• Obniżać temperaturę ciała (najlepiej poniżej 38,3 °C) do przyjazdu lekarzy

Środki zapobiegawcze:

• Unikać intensywnego wysiłku podczas upałów
• Pić dużo płynów (woda, niesłodzone napoje)
• Wykluczyć alkohol
• Nosić lekkie ubrania i nakrycia głowy
• Stosować środki ochrony przeciwsłonecznej
• Regularnie brać chłodne prysznice lub kąpiele
• Nie zostawiać dzieci i zwierząt w zamkniętych samochodach
• Przebywać w chłodnych pomieszczeniach

Badania pokazują, że upały obniżają funkcje poznawcze o 10–13%, zwiększają ryzyko wypadków i błędnych decyzji. Zwiększają również prawdopodobieństwo chorób nerek, infekcji skóry, przedwczesnych porodów i wzrost agresji.