Dünya Bankası: Kuzey Kıbrıs’ın maliyesi krizde

Dünya Bankası, “Turkish Cypriot Economy Beyond the Bottlenecks: Promoting Economic Integration” raporunu yayımlayarak Kuzey Kıbrıs’taki kamu maliyesinin durumuna ilişkin olumsuz bir değerlendirme yaptı.

Rapora göre kamu harcamaları gelirlerden çok daha hızlı artıyor. 2023’te GSYH’nin %29,2’sine denk gelen harcamalar, 2024’te %35,4’e ulaştı. Başlıca nedenler arasında maaş ve tazminat ödemelerindeki artış ile cari ve yatırım harcamalarının yükselmesi yer alıyor.

Bu bağlamda bütçe açığı, 2023’te GSYH’nin %0,9’undan 2024’te %4,1’ine yükseldi. Hibeler hariç gelirler de 33 milyar Türk lirasından 64 milyar Türk lirasına çıktı — bu artış kamu sektöründe maaş artışları, gelir vergisindeki yükseliş ve dış ticaretten elde edilen gelirlerden kaynaklandı.

Ancak vergi yapısı dolaylı vergiler lehine değişti: Dolaylı vergilerin payı %22,9’dan %25,5’e çıkarken, doğrudan vergiler %40,6’dan %37,4’e düştü. Uzmanlara göre bu durum vergi adaletini olumsuz etkiliyor.

Açık, Merkez Bankası kârı, iç borçlanma ve Merkez Bankası’ndan kısa vadeli kredilerle finanse edildi. Sonuç olarak 2024’te nominal harcama miktarı 85 milyar lirayı aştı — bu, bir önceki yıla kıyasla iki kattan fazla bir artış demek.

Dünya Bankası, mevcut gidişatın mali sürdürülebilirliği zayıflattığını, borç yükünü artırdığını ve Kuzey Kıbrıs ekonomisinin geleceği için ciddi riskler taşıdığını uyarıyor.