AB, tütün vergilerini %258’e çıkarmayı planlıyor: Kıbrıs kaçakçılıkta artıştan endişeli

Avrupa Komisyonu, Kıbrıs dahil tüm AB ülkelerinde tütün ürünleri üzerindeki özel tüketim vergilerinin keskin şekilde artırılmasına ilişkin bir yönerge taslağı sundu. Belgeye göre, sarmalık tütün üzerindeki vergiler %258’e, normal sigaralarda %139’a kadar yükselebilir ve e-sigaralar, ısıtmalı tütün cihazları ve nikotin poşetleri üzerindeki vergiler de artırılacaktır.

Öneri, Kıbrıs’ta endişe yarattı. Kıbrıs İşverenler ve Sanayiciler Federasyonu (ΚΕΒΕ) temsilcisi Zakharis Manitarras, reformun asil hedeflerine — halk sağlığının korunmasına — rağmen, böyle keskin bir vergi artışının ters etki yaratabileceğini belirtti. Ona göre, tütün tüketimini azaltmak yerine, Kıbrıs kaçak ticaretin artması riskiyle karşı karşıya kalabilir. 2024 verilerine göre, adadaki sigaraların yaklaşık %14’ü ve tütünün %50’den fazlası yasadışı olarak satılmaktadır.

Manitarras, Kıbrıs’ın coğrafi özellikleri ve kuzey ile güney arasındaki açık “yeşil hat” nedeniyle özellikle kaçakçılığa karşı savunmasız olduğunu vurguladı. Hükümete, taslak yönergede öngörülen sözde esneklik maddesini (flexibility clause) kullanarak yeni oranları kademeli olarak uygulamasını ve iç pazara olan etkisini hafifletmesini önerdi.

ΚΕΒΕ temsilcisine göre, vergi artışı aynı zamanda küçük satış noktalarını — büfeler ve mini marketleri — etkileyecek, çünkü tütün ürünleri satışı bu yerler için başlıca gelir kaynaklarından biridir. 2013’ten bu yana Kıbrıs’ta 600’den fazla büfe kapandı ve yeni vergi önlemleri bu süreci hızlandırabilir.

İş dünyası, Kıbrıs yetkililerini, ulusal çıkarları korumak ve uzlaşmacı çözümler önermek için AB Ekonomik ve Mali İşler Konseyi (ECOFIN) çerçevesindeki tartışmalarda aktif rol almaya çağırıyor. Avrupa Komisyonu’nun girişimi onaylanırsa, üye devletlerin önümüzdeki yıllarda vergi rejimlerini uyarlamaları gerekecek.

Uzmanlar, tütün ve elektronik sigara cihazlarının fiyatlarındaki keskin artışın yalnızca yasa dışı piyasanın büyümesine değil, aynı zamanda yasal satışlardaki düşüş nedeniyle vergi gelirlerinin azalmasına da yol açabileceği uyarısında bulunuyor.