Kıbrıs, “sarı ejderha” hastalığına karşı narenciyeyi korumayı güçlendiriyor

Kıbrıs, “sarı ejderha” olarak bilinen tehlikeli Huanglongbing (HLB) hastalığına karşı narenciye ağaçlarını koruma önlemlerini artırıyor. Bu hastalık, dünya çapında en yıkıcı narenciye hastalıklarından biridir ve Florida, Brezilya ve Çin’de milyonlarca ağacı yok etmiştir.

Hastalığa, Candidatus Liberibacter cinsine ait bakteriler neden olur ve hastalık Asya narenciye psillidi (Diaphorina citri) adlı böcek tarafından yayılır. Hastalık, yapraklarda sararma ve mermerimsi desen, meyvelerde şekil bozukluğu ve acı tat, ayrıca birkaç yıl içinde ağacın ölümü gibi belirgin belirtiler sebebiyle “sarı ejderha” adını almıştır.

Avrupa Birliği sınırları içinde böcek taşıyıcısının ilk doğrulanmış tespiti 2023 yılında Fasuri bölgesinde (Limasol ilçesi) gerçekleşti. Bu durum, narenciye tarımının ve ihracatının önemli olduğu Kıbrıs dahil tüm bölge için ciddi bir uyarı niteliğinde oldu.

Kıbrıs Tarım Bakanlığı, narenciyeyi korumaya yönelik Ulusal Eylem Planını uygulamaya koymuş durumda. Plan, bahçelerde artırılmış izleme, zararlının yok edilmesi ve bitki ithalatında sıkı kontrolleri içeriyor. Yetkililer ayrıca böceğin yayılmasını önlemek için özel bahçelerde ve yeşil alanlarda denetimler gerçekleştiriyor.

Öncelikli alanlardan biri biyolojik mücadele oldu: adada zararlının doğal düşmanı olan parazitik yaban arısı Tamarixia citricola tespit edildi ve bu tür Diaphorina citri popülasyonunu etkili bir şekilde azaltabiliyor.

Ek olarak, sıkı karantina önlemleri uygulanıyor. Riskli bölgelerden gelen tüm narenciye bitkileri ve fidanlık materyalleri zorunlu kontrole tabi tutuluyor.

Olası bir salgının ekonomik sonuçları son derece ciddi olabilir: uzmanlara göre, HLB bakterisi adaya ulaşırsa narenciye hasadının önemli bir kısmı yok olabilir.

Kıbrıs Tarım Dairesi temsilcisi, bakterinin henüz adada tespit edilmediğini ancak taşıyıcının varlığının “maksimum dikkat ve sektörün tüm paydaşları tarafından koordineli eylemler” gerektirdiğini söyledi. Çiftçilere, yaprak sararması, meyve deformasyonu veya ağaç büyümesinde yavaşlama gibi şüpheli belirtileri derhal bildirmeleri tavsiye ediliyor.

Durum kontrol altında olsa da yetkililer, “sarı ejderha” ile mücadelenin zaman ve sistematik çalışma gerektirdiğini vurguluyor. Günümüzde alınan önleyici tedbirler, Kıbrıs’ın narenciye bahçelerini Florida ve Brezilya’daki gibi bir kaderden korumanın tek yolu.