Doktorlar sıcak havada alınacak önlemleri hatırlattı

Aşırı sıcaklar artık gündelik bir konu haline geliyor: daha sık yaşanıyor, daha yoğunlaşıyor ve daha uzun sürüyor. Yüksek sıcaklıklar aynı anda dünyanın çeşitli bölgelerinde, uzak kıtalar da dahil olmak üzere — Amerika ve Avrupa’da — kaydediliyor ve giderek daha geniş alanları kapsıyor.

Sıcak hava, önceden nadir görülen bölgelerde bile gözlemleniyor. Bu yıl Avrupa bunun çarpıcı bir örneği. Aşırı sıcak günlerin ortalama sayısı 1979’da 20’den 2019’da 143’e yükseldi.

Bilim camiası neredeyse oybirliğiyle bu değişiklikleri iklim kriziyle ilişkilendiriyor. Artık aşırı sıcaklar, insanlığın yaşamak zorunda kalacağı yeni, muhtemelen geri dönülmez bir gerçeklik. Önceden anormal sayılan sıcaklıklar tekrar edecek ve artacak, yeni rekorlar kıracak, insan kayıplarına ve ciddi ekonomik, sosyal ve politik sonuçlara yol açacak.

Bu yaz bitmeden bile sıcak hava dalgaları, kuraklıklar ve orman yangınları Avrupa ve dünyanın diğer bölgelerinde birçok can aldı.

Sıcaklığın etkilerine karşı koymak için gerekli olanlar:

• Bireysel önlemler (yüksek sıcaklıklardan korunma ve semptomlarla başa çıkma)
• Toplu çabalar (iklim krizinin nedeninin ortadan kaldırılması)

En öncelikli görev, insanların hayatını ve sağlığını korumak ve bunun için koruma yöntemlerini bilmektir.

Aşırı sıcaklarda vücutta neler olur?

Vücut terleme yoluyla soğur. Ter buharlaştıkça vücuttan ısı uzaklaştırılır. Ancak yüksek sıcaklık ve nem koşullarında bu mekanizma bozulur ve vücut etkin şekilde soğuyamaz, bu da aşırı ısınmaya yol açar.

En yüksek risk şu gruplar içindir:

• 4 yaşından küçük çocuklar
• 65 yaş ve üzeri yaşlılar
• Sporcular
• Alkol kullananlar
• İlaç kullananlar (diüretikler, sakinleştiriciler, antihipertansifler)
• Kronik hastalar (kalp-damar, akciğer, karaciğer hastalıkları, tiroit fonksiyon bozuklukları, diyabet, obezite)

Aşırı sıcakta hipertermi gelişir — vücut ısısının yükselmesi. 37,3 °C ve üzeri durumlarda rahatsız edici belirtiler olabilir:

• Elektrolit kaybına bağlı kas krampları
• Isı yorgunluğu: halsizlik, hızlı nabız, bulantı, baş dönmesi
• Cilt tahrişi
• Isı stresi (özellikle açık havada çalışanlarda)

Vücut sıcaklığı 40 °C’nin üzerine çıktığında ısı çarpması olabilir — beyin ve iç organ hasarına yol açabilen tehlikeli bir durum.

Isı çarpması belirtileri:

• Kramplar
• Baş dönmesi
• Bilinç bulanıklığı
• Baş ağrısı
• Bulantı
• Sıcak, kuru cilt
• Hızlı nefes alma
• Zayıf nabız

Ciddi vakalarda şunlar görülebilir:

• Kas yıkımı
• Akut böbrek yetmezliği
• Solunum yetmezliği
• Kalp ritim bozuklukları
• Koma

Isı çarpmasında ölüm oranı %25’e ulaşabilir.

Isı çarpmasında ne yapılmalı:

• Acil olarak sağlık ekipleri çağrılmalı
• Mağdur gölgeye taşınmalı
• Vücut suyla veya silme yöntemiyle soğutulmalı
• Kasık ve koltuk altına soğuk kompres uygulanmalı
• Sağlık ekipleri gelene kadar vücut ısısı tercihen 38,3 °C’nin altına düşürülmeli

Koruyucu önlemler:

• Karşı yoğun egzersizlerden kaçınılmalı
• Bol sıvı (su, şekersiz içecekler) tüketilmeli
• Alkol tüketimi bırakılmalı
• Hafif giysiler ve başlık giyilmeli
• Güneş koruyucu kullanılmalı
• Düzenli olarak serin duş veya banyo yapılmalı
• Çocuklar ve hayvanlar kapalı araçlarda bırakılmamalı
• Serin mekanlarda bulunulmalı

Araştırmalar göstermektedir ki: sıcak hava bilişsel fonksiyonları %10–13 oranında azaltır, kazalar ve yanlış kararlar riskini artırır. Ayrıca böbrek hastalıkları, cilt enfeksiyonları, erken doğumlar ve saldırganlık olasılığını artırır.